تاریخچه فوتبال زنان در ایران + عکس
فوتبال زنان در ایران از چه تاریخی آغاز شد؟ این سؤالی است که خدیجه سپنجی نائب رئیس اسبق فدراسیون فوتبال ایران درباره قدمت فوتبال زنان در ایران می‌گوید: شروع فوتبال زنان در ایران از سال ۱۹۷۰ میلادی آغاز شد. وقتی‌که زنان برای نخستین بار در برخی از شهرها به‌عنوان دروازه بان و گاهی بازیکن وارد تیم‌های محلی و خیابانی آقایان می‌شدند. با افزایش علاقه‌مندی زنان به فوتبال، فدراسیون فوتبال ایران تصمیم گرفت گروهی از زنان مستعد را برای آموزش درزمینهٔ مربیگری فوتبال به کلاس‌های آموزشی فیفا اعزام کند.
مربیان ایرانی در طول این کلاس‌ها توانستند مسابقات فوتبال زنان سنگاپور، هند و کره را که در محل برگزاری کلاس‌های فیفا برگزارشده بود ببینند. با بازگشت این مربیان به کشور و جلساتی که در داخل برگزار شد، سران فوتبال کشور تصمیم گرفتند تیم‌های فوتبالی را برای پرورش زنان مستعد تشکیل دهند. در این میان باشگاه تاج (استقلال فعلی) نخستین باشگاهی بود که برای زنان کلاس‌های تمرینی گذاشت.
تیم زنان تاج (تیم زنان استقلال)
کیفیت فنی تیم تاج چنان برتر از سایر تیم‌ها بود که در سال ۱۳۴۹ در اولین بازی از فوتبال باشگاه‌های تهران، در بازی این تیم مقابل دیهیم، آنها ۶ گل وارد دروازه شهناز فدایی دروازه‌بان تیم حریف کردند. در این بازی، حتی یک‌بار هم توپ به دستان دروازه‌بان تاج نخورد!
تیم زنان پرسپولیس (تیم زنان پیروزی)
در سال های 1347 تا 1350 باشگاه های دیگر مانند پرسپولیس، دیهیم و عقاب نیز کلاس‌های را برای آموزش زنان تشکیل دادند. تیم زنان پاس تهران نیز متشکل از افسران شهربانی و ورزشکاران خانواده های نظامی تشکیل شد.
اسامی بازیکنان تیم فوتبال زنان پرسپولیس: مریم دبیر، ملود محمدرضایی، پروانه حسینی، فرشته ناصری، ثریا امیری، رویا رادفر، عفت محمدی، هنگامه افشار (کاپیتان)، مهشید مهاجری، فروزان رادفر، شهناز نصرآبادی
آلن راجرز نخستین سرمربی تیم فوتبال زنان پرسپولیس بود که علی پروین نیز وی را در امور مربیگری کمک می کرد.
اولین بازی بین المللی فوتبال زنان در ایران
موسسه انجمن دوشیزگان و بانوان و مجله بانوان، تیم منتخبی از بازیکنان فوتبال زنان ایتالیا را دعوت کرد تا در روز جمعه، ۱۷ اردیبهشت ۱۳۵۰ در دیداری دوستانه مقابل تیم فوتبال زنان تاج نماینده ایران، قرار بگیرند. در این مسابقه که نخستین بازی بین‌المللی فوتبال زنان ایران محسوب می شد، تیم تاج با نتیجه ۲ بر صفر مغلوب حریف خود شد. در این بازی ژنیک شهبازیان دروازه‌بان تیم تاج بهترین بازیکن زمین بود و بارها مانع باز شدن دروازه تیم خود شد.
همچنین تیم ملی زنان ایتالیا یک بازی با منتخب ایران (اولین تیم ملی فوتبال زنان ایران) انجام داد که این دیدار نیز با نتیجه چهار بر صفر به سود دختران ایتالیا خاتمه یافت.
آغاز اولین تمرینات در تهران و شهرستان ها
بتول باقری، یکی از قدیمی‌ترین بازیکنان محلی انزلی دراین‌ارتباط می‌گوید: "سال ۱۳۴۹ پس از مدت‌ها تلاش توانستیم محلی را به‌صورت رسمی برای تمرین‌هایمان پیدا کنیم پیش از آن گاهی در کوچه و گاهی هم به‌صورت گروهی با شوهرها و برادرهایمان می‌رفتیم درزمین های خاکی بازی می‌کردیم اما در سال ۱۳۴۹ به‌صورت رسمی اجازه پیدا کردیم که بدون مردان در زمین خاکی تمرین کنیم. اویل مشکلات زیادی داشتیم مثلاً می‌آمدند به محل تمرین و مزاحمت برایمان ایجاد می‌کردند. برخی از مردها نمی‌توانستند ببینند که ما به‌صورت جداگانه تمرین می‌کنیم این مشکل برای ما شهرستانی‌ها بیشتر هم بود."رسانه ها در فوتبال زنان
مروری بر آرشیو "دنیای ورزش" و "کیهان ورزشی" که هر دو از نشریات ورزشی پیش از انقلاب اسلامی بودند نشان می‌دهد که این نشریات، هرهفته گزارش‌های مربوط به ورزش زنان را پوشش می‌دادند. همچنان نشریه «زن روز» گزارش هایی از فعالیت زنان فوتبالیست ایرانی منتشر می کرد. در آن زمان بخش های مربوط به ورزش زنان و البته فوتبال در قالب بولتن و به همراه روزنامه ها منتشر می شد که غالبا یک نسخه از آن ها برای باشگاه های فعال این حوزه ارسال می شد.
پیروزی انقلاب اسلامی
با تمام مشکلات به دلیل وجودعلاقمندان زیادی که در کشور بود فدراسیون فوتبال ایران تصمیم به تشکیل تیم فوتبال زنان گرفت و به این ترتیب نخستین تیم ملی فوتبال زنان در ایران تشکیل شد اما به دلیل نابسامانی اوضاع سیاسی کشور در اواخر رژیم پهلوی و سپس با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، فوتبال زنان در ایران در مقطعی فراموش شد. با آغاز انقلاب فرهنگی در دانشگاه ها و سایر موسسات، باشگاه های فعال فوتبال زنان نیز به طور خودجوش منحل شدند.
اولین مسابقه زنان پس از انقلاب
۱۳ سال بعد یعنی در اواخر سال ۱۳۷۱ فوتبال زنان در ایران با مسابقات سالنی یا همان فوتسال که برای نخستین بار در دانشگاه الزهرا (فرح سابق) برگزارشده بود تا حدودی احیا شد اما در این سال زنان تنها در مسابقات فوتسال و داخل سالن حق بازی داشتند. پس از آن زمان تیم ملی فوتبال زنان مجدداً تشکیل و برای انجام مسابقات آماده شد.
بازی کردن فوتبال هم مثل رفتن به ورزشگاه تا اواخر دهه ۷۰ برای بانوان ایرانی اتفاقی محال بود. اما از اواسط دهه ۷۰ بود که به یکباره همراه با ایجاد تحولات خاص اجتماعی در کشور زمزمه‌هایی درباره ورزش بانوان راه افتاد. همه چیز از جایی آغاز شد که فدراسیون ورزش بانوان تأسیس شد و خانم‌ها صاحب انجمن‌های ورزشی مختلفی شدند. دکتر خدیجه سپنجی، اولین کسی بود که در آن ایام سخن از فوتبال بانوان به میان آورد. خانم‌ها بعد از این بود که صاحب کلاس‌های آموزش فوتبال حرفه‌ای زیر نظر ۲ یا سه مربی فوتبالی شدند که همگی مربی ورزش بودند و خودشان هم فوتبال را ذاتی آموخته بودند.
تشکیل تیم ملی بانوان در مسابقات داخل سالن برای اولین دوره بازی‌های اسلامی بانوان به میزبانی تهران در سال ۷۹ و استفاده از ستاره‌هایی مثل آتوسا حجازی (دختر ناصر حجازی) و نیلوفر اردلان که فرزند اسماعیل اردلان بود شروعی شد برای اوجگیری یک رشته جدید. آن زمان حرفی از فوتبال چمنی نبود و همه فقط در سالن سرپوشیده و بدون پوشش اسلامی بازی می‌کردند اما در سالهای ابتدایی دهه ۸۰ بود که مجال بازی در چمن برای دختران ایجاد شد. چندین تیم برای مسابقه به ایران آمدند و تیم زنان کشورنخستین تجربه مسابقه با تیم‌های خارجی را تجربه کرد.
فائزه هاشمی در عرصه ورزش زنان و سپس محسن صفایی فراهانی در سمت ریاست فدراسیون فوتبال، نخستین بسترهای لازم فوتبال زنان را پایه ریزی کردند. به این ترتیب، فوتبال دختران از داخل سالن و از روی کفپوش سالن‌ها قدم به فضای باز و مستطیل سبز گذاشت.
اولین حضور تیم فوتبال زنان ایران در مسابقات آسیایی
بر اساس اسناد کنفدراسیون فوتبال آسیا، در تاریخ جام ملت‌های زنان آسیا و اقیانوسیه که اولین دوره‌اش در سال ۱۹۷۵ برگزارشده، ایران حضور نداشته است. در دو دوره نخست این رقابت‌ها که قبل از انقلاب برگزار شد، نه تنها ایران که هیچ تیمی از غرب آسیا شرکت نداشته و آن دو بار نیز، جام قهرمانی به نیوزیلند و چین رسیده است.
با گذشت زمان و اجرای طرح ادغام ورزش زنان و مردان در ایران پستی باعنوان نائب رئیس زنان در هر فدراسیون تشکیل شد و به این ترتیب اوضاع ورزش زنان به گواه بسیاری از کارشناسان روبه بهبودی رفت. پس‌ازآن تیم فوتبال زنان پس از اخذ مجوز شورای برون مرزی ورزش آماده حضور در مسابقات آُسیایی شد و توانست در نخستین حضورش درمسابقات غرب آسیا نائب قهرمان شود.
تصویب نخستین پوشش اسلامی تیم فوتبال که به رسمیت نهادهای بین المللی نرسیده بود، زمینه ساز بازی تیم دختران ایران با آلمان شد و پس‌ازآن بود که فوتبال چمنی هم برای دختران ایرانی شکل گرفت و پیش آمد تا امروز که فیفا هم به شرط استفاده از کلاه‌هایی خاص به جای مقنعه، این اجازه که تیم ملی بانوان ایران، فوتبال بازی کنند را صادر کرده است.
جمعه، هشتم اردیبهشت ۱۳۸۵، روزی تاریخی برای فوتبال دختران ایران محسوب می‌شود. روزی که تیم فوتبال دختران برلین آلمان در دیداری دوستانه به میزبانی ورزشگاه آرارات، مقابل تیم دختران نوجوان ایران قرار گرفت.
تماشای این بازی تنها برای زنان مجاز بود و حتی از حضور مردان خبرنگار رسانه‌های خارجی نیز ممانعت به عمل آمد. این دیدار اولین دیدار تدارکاتی تیم ملی زنان ایران در فضای باز (بعد از انقلاب) بود. ماموران انتظامی حاضر در ورزشگاه آرارات نیز زن بودند.
بازی این دو تیم که در نیمه اول، ۲ بر صفر به سود برلینی‌ها تمام شده بود، در پایان به تساوی ۲ بر ۲ انجامید. دو تیم با پوشش کاملاً اسلامی به میدان رفتند.
معصومه رضازاده که عضو تیم ایران بود، درباره آن مسابقه گفت: «این بازی پیشرفت بزرگی برای ما بود. در کشور ما تدارک چنین مسابقه‌ای بی‌نهایت سخت است و ما برای اولین بار با یک تیم خارجی جاافتاده و شناخته‌شده بازی کردیم.»
بازیکنان ایران معتقد بودند که با شکسته شدن طلسم بازی در فضای باز، این شایعه را باطل کردند که زنان نمی‌توانند به مدت ۹۰ دقیقه در میدان بازی بدوند.برگزاری لیگ فوتبال زنان (لیگ کوثر)
نخستین دوره لیگ برتر فوتبال زنان ایران طی سالهای 1386 تا 1387 برگزار شد. برای مشاهده تاریخچه لیگ فوتبال زنان (لیگ کوثر) و قهرمان ها کلیک کنید.جنجال مسابقه فوتبال دختران با پسران
در بهمن ۱۳۸۷، خبر بازی دوستانه تیم نوجوانان پسر و تیم دختران باشگاه فوتبال استقلال تهران منتشر شد. این واقعه پس از انقلاب بی‌سابقه بود و جنجال و واکنش‌های بسیاری برانگیخت. پسران این بازی را ۷–۱ بردند.
رتبه تیم فوتبال زنان ایران در رنکینگ فیفا
تیم فوتبال زنان ایران در رتبه‌بندی سال ۱۳۸۹ در جهان جایگاه ۵۵ را به دست آورد که این جایگاه بالاتر از جایگاه فوتبال مردان ایران در آن زمان بوده است. این پیشرفت جالب توجه فقط چهار سال پس از اولین بازی تدارکاتی در تهران مقابل دختران برلین رقم خورد. رتکینگ حال حاضر تیم ملی ایران 70 است. (آخرین رتبه بندی را از اینجا بخوانید)ایران در اولین بازی رسمی خود که در قالب بازی ملی انجام شد، در یک بازی دوستانه با نتیجه ۵ بر صفر سوریه را شکست داد. بهترین برد این تیم در تاریخ فوتبال ایران نیز برتری ۱۳ بر صفر مقابل سوریه است
پیش از آغاز رقابت‌های مقدماتی جام ملت‌های آسیا، در مسابقه‌ای دوستانه بین ایران و اردن در ورزشگاه آرارات تهران، ماهرا حمطش، مربی تیم اردن، تنها مردی بود که مجوز حضور داشت. زهرا قنبری، نیلوفر اردلان و بیان محمودی برای بانوان ایران گل زدند تا ایران به برتری ۳ بر ۲ دست یابد.
اولین افتخار برای فوتسال بانوان سال ۲۰۰۷
فوتبال و فوتسال زنان در ایران روندی صعودی داشت. اما در این میان سال ۲۰۰۷ برای زنان فوتبالیست ایرانی سال بسیار خوبی بود چرا که آنها توانستند در مرحله مقدماتی جام ملت‌های آسیا با غلبه برهند به مرحله دوم مسابقات راه پیدا کنند و این نخستین تجربه جدی زنان ایرانی در عرصه فوتبال بود.
صعود فوتبالی‌ها در جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۰۸
مهرماه ۱۳۸۶ تیم ملی فوتبال زنان ایران در نخستین گام در راه حضور در جام فوتبال ملت‌های آسیا، در دور رفت از مرحله حذفی با سرمربیگری خانم ژو فنگ شین از کشور چین مغلوب تیم ملی زنان هندوستان شد. تعیین زمان بازی در ساعت سه بعد از ظهر آن هم در هوای گرم و با رطوبت بالای شهر دهلی نو همراه با پوشش اسلامی اعضای تیم بانوان ایران، تأثیر منفی آشکاری بر عملکرد بازیکنان ایران گذاشته بود. در ابتدای بازی با گل فرشته کریمی در دقیقه هشتم، تیم ایران از میزبان پیش افتاد، اما هندی‌ها در ادامه مسابقه موفق شدند ۳ بار دروازه ایران را باز کنند.
در دیدار برگشت ایران و هندوستان در ورزشگاه آرارات، ایران توانست با نتیجه ۴ بر یک تیم زنان هند را شکست دهد و به مرحله بعد راه یابد. ایران در حالی مهیای حضور در رقابت‌های مرحله گروهی شد که تا آن روز فقط دو دیدار تدارکاتی مقابل تیم‌های داخلی یعنی ملوان بندر انزلی و دانشگاه آزاد تهران داشت. در مرحله گروهی تیم ملی فوتبال زنان ایران در نخستین مسابقه گروه اول، چهار بر یک مغلوب ویتنام، میزبان گروه خود شد. تک‌گل ایران را مینا هاشمی به ثمر رساند.
ایران روز هفتم فروردین ۱۳۸۷ به مصاف میانمار رفت و بازی را با حساب ۲ بر یک باخت. گل ایران را باز هم مینا هاشمی وارد دروازه حریف کرد. دختران پا به توپ ایرانی اما دو روز بعد، موفق شدند با نتیجه ۳ بر ۲ تایوان را شکست دهند. بیان محمودی در این بازی هت تریک کرد.
پس از بازگشت به تهران مقرر شد که کلیه برنامه‌ها و اهداف فدراسیون فوتبال و مسئولان ورزش زنان ایران معطوف به حضور قدرتمند این تیم در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۰ گوانجو باشد. اما مدتی بعد اعلام شد که از جمع رشته‌های ورزشی تیمی زنان فقط رشته کبدی به گوانجو اعزام می‌شود، زیرا در رشته‌های دیگر بختی برای کسب مدال وجود ندارد!
این در حالی بود که به باور کارشناسان فوتبال، بخت دختران فوتبالیست ایرانی به اندازه پسران فوتبالیست بود. کما این که در پایان نیز امیدهای ایران در گوانجو، از دستیابی به مدال بازماندند.
جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۱۰
تیر ماه ۱۳۸۸، رقابت‌های مقدماتی برای حضور در جام ملت‌های زنان آسیا در سال ۲۰۱۰ آغاز شد؛ مسابقاتی که در نهایت سهمیه‌های آسیا برای جام جهانی ۲۰۱۱ آلمان را معرفی می‌کردند. ایران در گروهی قرار داشت که ازبکستان و تایلند هم حضور داشتند. تایندی‌ها که تیمی در سطح اول فوتبال زنان آسیا هستند و ۴ بار در بازی فینال جام ملت‌ها حضور داشته‌اند، در بانکوک با نتیجه ۸ بر یک ایران را در هم شکستند.
فرشته کریمی تک‌گل ایران را وارد دروازه حریف کرد. این نتیجه چندان هم عجیب نبود، زیرا این تیم ۶ گل هم به ازبکستان زد. ایران از ازبکستان هم ۴ گل خورد. فرشته کریمی در این بازی نیز یکی از گل‌های زده حریف را جبران کرد. تایلندی‌ها به رغم این صعود مقتدرانه، در مرحله نهایی ۳ بر صفر به کرهٔ شمالی و ۴ بر صفر به ژاپن باختند.
اولین پوشش تصویری در صدا و سیما
در این دوره از رقابت‌ها نیز نه تنها از پخش زنده یا پخش با تأخیر بازی‌های ایران خبری نبود، بلکه از پخش تصاویری کوتاه از گل‌های زده ایران نیز در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران خودداری شد. بخش‌های خبری تلویزیون نیز هنگام پوشش اخبار این تیم، صرفاً به پخش یک عکس از بازیکنان تیم ملی ایران اکتفا می‌کردند.
شایعه حضور افراد دوجنسه در تیم ملی
در تابستان ۱۳۸۸، شایعاتی دربارهٔ حضور افراد افراد دوجنسه و ترنس در تیم ملی فوتبال زنان ایران مطرح شد. فدراسیون فوتبال ایران این مسئله را تکذیب کرد. در سال ۱۳۹۲ فدراسیون فوتبال ۷ بازیکن را محروم کرد. همچنین پس از قهرمانی تیم فوتسال بانوان ایران در آسیا، شبکه العربیه به نقل از مجتبی شریفی بازیکنان این تیم را مرد اعلام کرد، که با تکذیب وی همراه شد.
فاطمه اردستانی بازیکن شماره 10 اسبق تیم ملی فوتبال رنان ایران درباره عکس منتشر شده در فضای مجازی و گمانه زنی رسانه ها به خبرگزاری ایسنا گفته بود:المپیک نوجوانان در سنگاپور
تیم فوتبال دختران ایران در المپیک جوانان سنگاپور ۱۳۸۹ شرکت کرد. این بازی‌ها با مسابقه ایران مقابل ترکیه و در حضور سپ بلاتر، رئیس فیفا افتتاح شد.
در این دیدار که حدود سه هزار نفر برای دیدن آن در ورزشگاه "جالان بسار" حاضر شده بودند، ایران تا دقیقه ۷۰ با نتیجه ۲ بر یک پیش بود، اما در نهایت بازی را با نتیجه ۴ بر ۲ واگذار کرد. شهین افلاکی و ادا دوران (بازیکن حریف) گل‌های ایران را به ثمر رساندند.
سپ بلاتر پس از بازی از مشاهده دختران فوتبالیست ایرانی ابراز خوشحالی کرد و گفت: «به‌عنوان رئیس فدراسیون بین‌المللی معتقدم که درهای فوتبال باید روی همه فرهنگ‌های جهان باز باشد. این هدف فوتبال است که همه دختران در همه جای دنیا فوتبال بازی کنند.» او همچنین انتقاداتی نسبت به کلاه بازیکنان ایرانی، و تفاوت آن با عکس‌هایی که فدراسیون فوتبال ایران قبلاً منتشر کرده بود، داشت.
نکته مهم درباره این دوره از بازی‌ها که اولین دوره المپیک نوجوانان نامیده شد، سطح کیفی بسیار نازلی بود که به هیچ وجه با عنوان رقابت‌های المپیک همخوانی نداشت. فقط ۶ تیم در مسابقات حضور داشتند که دو تای آن، گینه استوایی و گینه پاپوآ بودند. غیر از ایران، هیچ تیم آسیایی دیگری، حتی سنگاپور، میزبان بازی‌ها، نیز در رقابت‌ها حضور نداشت. ترکیه تنها نماینده اروپا و دو تیم باقیمانده هم شیلی و ترینیداد بودند.
ایران در بازی دوم با گل فاطمه اردستانی بر گینه پاپوآ غلبه کرد تا در گروه سه تیمی، به‌عنوان تیم دوم راهی نیمه‌نهایی شود. در نیمه‌نهایی که بازی‌های آن به‌صورت ضربدری برگزار شدند، ایران ۴ بر یک به گینه استوایی باخت. باز هم فاطمه اردستانی تک‌گل ایران را به ثمر رساند. ایران در بازی رده‌بندی هم ۳ بر صفر از ترکیه شکست خورد و به این ترتیب از دستیابی به مدال و ایستادن روی سکوی سوم مسابقات باز ماند.
صعود به المپیک لندن، رؤیایی که نقش بر آب شد
تیم ملی فوتبال امید پسران و تیم دختران ایران هم‌زمان برای حضور در المپیک ۲۰۱۲ لندن تلاش می‌کردند. بخت هر دو تیم نیز تقریباً یکسان بود، با این تفاوت که تیم پسران با سرمربیگری علیرضا منصوریان از مرحله حذفی آغاز می‌کند تا به بازی‌های گروهی برسد. تیم دختران اما موفق شده بود به مرحله گروهی راه پیدا کند و در صورت سرگروهی در رقابت‌های این مرحله، هم المپیکی می‌شد و هم یک شگفتی تاریخی رقم می‌زد.
دختران فوتبال ایران در رقابت‌های گروه سوم مقدماتی در منطقه آسیا که به میزبانی اردن به انجام رسید، ابتدا با هت تریک مریم رحیمی و گلزنی فرشته کریمی، ۴ بر صفر از سد فلسطین گذشتند. مصاف ایران و اردن با گلزنی زهرا حاتم نژاد به تساوی یک بر یک انجامید.
ایران اما در دیدار سوم دست به کار بزرگی زد و باز هم با ۲ گل مریم رحیمی، بحرین را پشت سر گذاشت تا با ۷ امتیاز در صدر جدول گروه خود بایستد. این تیم با وجود تمام موفقیت‌ها، در مرحله نهایی در اردن متوقف شد. علت این توقف نه باخت در میدان بازی، بلکه حجاب عنوان شد.
این مطلب به روزرسانی می شود...
