مهمترین مساله آگاهی ورزشکاران است
دوپینگ در فوتبال زنان از زبان آزاده حکاک زاده
به گزارش فوتبالدخت دکتر آزاده حکاک زاده، پزشک تیم ملی فوتسال زنان ایران دوشنبه شب میهمان گفتگوی زنده ویدئویی صفحه اینستاگرامی فوتفم بود. حکاک زاده در خصوص مباحث دوپینگ در فوتبال و فوتسال زنان گفت: هرکسی چه به طور آماتور یا حرفه ای ورزش می‌کند باید در نظر داشته باشد که هدف اصلی ورزش سلامتی است و در این زمینه باید شناخت کاملی نسبت به داروها و مکمل‌های ممنوعه داشته باشد. همچنین ورزشکار باید مطلع باشد که تمام مسئولیت انجام پروسه تستگیری و دارو با ورزشکار است. ورزشکار می‌تواند درخواست همراهی مربی یا پزشک تیم را در مراحل اخذ تست داشته باشد اما در نهایت تمام مسئولیت نتیجه تست بر عهده شخص ورزشکار است. از همین رو ورزشکاران باید اطلاعات زمینه‌ای کافی در این موضوعات داشته باشند.
لیست داروهای ممنوعه هر سال ژانویه به روزرسانی می شود
این متخصص ورزشی در خصوص اینکه مثبت شدن نتایج دوپینگ بازیکنان به خاطر عدم آگاهی است یا امری عامدانه بوده، گفت: در این زمینه چند دسته پاسخ وجود دارد. نخستین موضوع این است که معمولاً بازیکنان برای پیگیری و کسب اطلاع از مباحث دوپینگ و سوالاتشان نزد پزشکان عمومی یا افراد خاص شاغل در این حوزه می‌روند اما باید بدانند لیست داروهای ممنوع هر سال ژانویه به‌روزرسانی می‌شود و ممکن است متخصصین و کارشناسان این حوزه هم از لیست تمامی داروهای غیرمجاز آن سال آگاه نباشند.
دسته دوم مربوط به مربی‌ها یا کارشناسان تغذیه ورزشی‌ای هستند که بواسطه قاچاق یا استفاده و تجویز این داروها سودجویی می‌کنند. البته معمولاً در رشته‌های گروهی مثل فوتبال و فوتسال با این مساله کمتر برخورد داریم و معمولاً در رشته‌های فردی مثل پرورش اندام با آن روبرو هستیم.
وی افزود: اگر در مورد لیست داروهای ممنوعه بخواهم شفاف‌تر صحبت کنم باید گفت این لیست برای رشته‌های ورزشی مختلف به صورت جداگانه بررسی می‌شود. برای مثال داروهای آسم و انسولین و… برای ورزش‌های خاص به صورت متفاوت در نظر گرفته می‌شوند اما در مورد فوتبال و فوتسال هیچ مورد خاصی وجود ندارد.
رایج ترین دوپینگ تزریق تستوسترون است
حکاک زاده اظهار کرد: تزریق هورمون تستوسترون رایج‌ترین و بیشترین استفاده را در میان ورزشکاران دوپینگی دارد که تشخیص آن از طریق ادرار انجام می‌پذیرد. البته به صورت ذاتی این هورمون چه در خانم‌ها و چه در آقایان با ورزش ساخته می‌شود و در نهایت منجر به عضله سازی در بدن می‌شود. این پاسخ بیولوژیکی در بدن آقایان بیشتر و سریع‌تر است. همچنین در نهایت در بدن خانم‌ها حجم عضلانی کمتری نسبت به آقایان ایجاد می‌کند. اگر به صورت منظم ورزش کنیم پاسخ منظم به ساخت و دریافت این هورمون به صورت منطقی انجام می‌شود و در شرایط غیر عادی، این افزایش ناگهانی (از طریق تزریق) باعث ایجاد مشکل می‌شود. به لحاظ منطقی این تقلب دوپینگ نام دارد و به خاطر تقلب، فارغ از فضای رقابتی و روح پهلوانی ورزش، برای بدن ورزشکار ایجاد مشکل می‌کند.این متخصص ورزشی در خصوص معایب افزایش غیر طبیعی تستوسترون گفت: مازاد هورمون تزریقی در بدن تبدیل به استروژن با اثرگذاری معکوس می‌شود. در آقایان مشکلاتی مثل افزایش بافت پستان و عقیم شدن و در خانم‌ها مشکلاتی مثل کلفت شدن برگشت ناپذیر صدا، اختلال در عادت ماهانه، ایجاد کیست و سرطان کبدی و خون پدید می‌آید. همچنین عارضه دیگری مثل پرخاشگری لحظه‌ای، آستانه تحمل کوتاه و رفتار پر تنش آنی مشاهده می‌شود. مصرف هورمون نوعی اعتیاد محسوب می‌شود و در صورت رفع نیاز دائمی، مشکلاتی مثل افسردگی یا حتی خودکشی را در میان بیماران ایجاد می‌کند.
حکاک زاده در خصوص مدت زمان قابل تشخیص دوپینگ توسط تست‌ها گفت: به عنوان پزشک نباید جواب این سوال را بدهم چون پاسخگویی دقیق به برخی از این دست سوالات جرم است و ما متعهدیم که رسالت خود را حفظ کنیم اما واقعیت این است که اگر بخواهم صادقانه پاسخ دهم هیچ زمان معینی در این خصوص وجود ندارد. در برخی تا مدت‌ها قابل شناسایی است و در برخی افراد در زمانی کوتاه تعیین می‌شود. این مورد بستگی به روند فعالیت آنزیمی در بدن شخص دارد که بین اشخاص متفاوت است. همچنین روش تزریق یا نوع مصرف در ماندگاری و دوام ماده تأثیرگذار است.
پزشک تیم ملی فوتسال زنان ایران در مورد زمان استفاده ورزشکار از دوپینگ و ماهیت جرم بودن آن گفت: ممکن است برخی تصور کنند در زمانی که لیگ برقرار نیست می‌توانند از بعضی موارد استفاده کنند. در این مورد ذکر این مساله بسیار مهم است که لیست داروهای ممنوعه به دو دسته درون فصلی (in-competition) یا همیشگی (Out-of-competition) تقسیم بندی می‌شود. دسته اول انجام تست مختص به همان رقابت‌های خاصی است که ورزشکار در آن حضور دارد و دسته دوم حتی در خارج از آن رقابت‌ها هم جرم تشخیص داده می‌شود و در صورت مشخص شدن حتی بعد از سال‌ها عواقب زیادی برای دوپینگ کننده دارد.
حتی حمل مواد دوپینگ جرم است
حکاک زاده در خصوص ادعای ورزشکاران سالم مبنی بر رقابت ناسالم با بازیکنان دوپینگی گفت: خیلی افراد مدعی هستند که تلاش می‌کنند تا به صورت سالم پیشرفت کنند اما در شرایط نابرابر با یک بازیکنی که از برخی مواد استفاده می‌کند حقشان از بین می‌رود. اصل مشکل ما نمونه‌گیری است. بر این باور هستیم که اصل ورزش ما را لیگ‌ها تشکیل می‌دهند به نظر من باید در این حوزه مسائل مربوط به بودجه برطرف شود تا مشکل نمونه‌گیری کم یا زیاد در فصل‌های فوتبال و فوتسال برطرف شود. هرچقدر حجم نمونه‌گیری ما بیشتر بشود یک ورزشکار کمتر به سمتی خواهد رفت که آینده خود را نابود کند.وی در مورد راهکار برون رفت از این نقیصه گفت: آگاهی و آموزش باید به صورت وسیع انجام پذیرد و مواد ممنوعه برای ورزشکاران شناخته شود. همچنین الگو سازی درست از همه ورزشکار موفق جهان گرایش ورزشکاران به دوپینگ را کاهش می‌دهد. باید بدانیم دوپینگ یا همان تقلب صرفاً مربوط به استفاده از آن نیست. حتی حمل آن توسط هر کسی از کادر فنی تیم جرم محسوب می‌شود و ممکن است کل تیم را گریبانگیر کند. شاید بهتر باشد باشگاه‌ها برای آن که بخواهند یک مرحله به سمت جلو بروند و مانع ضررهای احتمالی شوند این مسائل را جز امور آموزشی و نظارتی خود قرار دهند. در برخی موارد بعضی مکمل‌ها را با دوپینگ اشتباه می‌گیرند که باید در این خصوص با پزشک و کارشناس تغذیه خود استفاده کنند.
